خەلقئارا ئۇيغۇر مەدەنىيەت مەركىزى international Uyghur cultural center

ئەجەم مۇقامى 7-ئەجەم مۇقامى 17 نەغمە . چوڭ نەغمىسى 6 ، داستان قىسمى 8 ، مەشرىپى 3 ” ھەرقايسى خەلقلەرنىڭ يۈرۈشلەشكەن مۇقاملىرىنىڭ نامى بەزى مۇزىكا قائىدىلىرى ۋە ئەنئەنىۋى ئادەت بويىچە قويۇلۇپ قالغانلىقىنى ، ئۇلارنىڭ بىر خىل مۇزىكا – كۈيلەرنى ئىپادىلىمەيدىغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ .”ئەجەم” (پارس ، ئەرەبلەردىن باشقا خەلقلەر) “ئىراق” دېگەن ناملارمۇ يۇقۇرىغا ئوخشاش . جاي ناملىرى ۋە شۇ جايغا بېغىشلانغان ياكى ... Read More »

ئەتلەس ئەتلەس – ئۇيغۇر يېپەكچىلىكىدىكى داڭلىق مەھسۇلات ۋە ئۇيغۇر ئاياللىرى ئەڭ ياخشى كۆرىدىغان يىپەك رەختلەردىن بىرى. شىنجاڭ قەدىمدىن تارتىپ يىپەكچىلىك بىلەن دۇنياغا مەشھۇر بولغان رايۇنلارنىڭ بىرى. بولۇپمۇ جەنۇبىي شىنجاڭنىڭ خوتەن ۋە قەشقەر رايۇنلىرىدا، يىپەكچىلىك بىر قەدەر بۇرۇن تەرەققىي قىلغان . ئۇيغۇر ئاياللىرى ئۆزلىرىنىڭ ياش قورامىغا قاراپ ئەتلەسنىڭ رەڭگىىنى تاللاپ كىيىشكە ئادەتلەنگەن، قارا ئەتلەس ( دارايى ئەتلەس دەپمۇ ئاتىلىدۇ) نى كۆپىرەك ... Read More »

ئاۋات جۇگان توي مەشرىپى  ئاۋات ناھىيەسى تارىم ئويمانلىقىنىڭ غەربى شىمالى چېتىگە جايلاشقان ئۆزىنىڭ ئالاھىدە جۇغراپىيلىك ئورنى ئپتىدائى مەدەنىيەت چۆكتۈرمىسى ئاساسىدا يارىتىلغان ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىككە ئىگە دولان مۇقام مەشرەپلىرى بىلەن ئىنسانىيەت تارىخىدا مۇھىم ئورۇندا تۇرىدۇ. ئاۋاتتا مەشرەپ پائالىيەتلىرى بىر قەدەر مول تۈرلىرى خىلمۇ-خىل قىزىقارلىق تەربىيۋى ئەھمىيتى چوڭقۇر بۇ قېتىم جۇگان توي مەشرىپى قايتا قىزىلىش ۋە رەتلىنىش ئاساسىدا سۈرەتكە ئىلىندى . جۇگان ... Read More »

ئالتاي تەبرىك مەشرىپى  شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايۇنىنىڭ ئەڭ شىمالىي بۇرجىكىگە، ئالتاي تېغىنىڭ جەنۇبى ئېتىگىگە جايلاشقان ئالتاي دىيارى ئۇزاق تارىخقا ئىگە قەدىمى پارلاق مەدىنيىتى مول كان بايلىقلىرى ۋە گۆزەل تەبىئى مۇھىتى بىلەن دۇنياغا مەشھۇردۇر. 19-ئەسىرنىڭ ئاخىرى 20-ئەسىرنىڭ باشلىرىدا قىران دەرياسى بويىدا بىنا بولغان ئالتاي شەھرى (سار سۈمبە) ئىزچىل ھالدا سودا-سېتىق، ھۆنەر- سەنئەت، مەدەنىيەت-مائارىپ قاتارلىق جەھەتلەردە ئۆزىنىڭ نەۋقىران ياشلىق جاسارىتىنى ۋە جۇشقۇن ... Read More »

ئاقسۇ چوغتال مەشرىپى   ئاقسۇ «چوغتال مەشىرىپى» ئاقسۇ دىيارىنىڭ قاراتال، بەشتۈگۈمەن، ئايكۆل، قۇمباش ئىگەچى قاتارلىق جايلاردىكى ئەلنەغمىلەر مۇقام ۋە ھەرخىل قوشاق-بېيتلەر، چۆچەك، ئويۇنلار ئۆز-ئارا قوشۇلۇپ بىر گەۋدىگە ئايلىنىپ، ئۇزاق زامانلاردىن بىرى ئاقسۇ دېھقانلىرىنىڭ مەدەنىي ھاياتىدا كەم بولسا بولمايدىغان بىر خىل ئاممىۋىي مەشرەپكە ئايلانغان . بۇ مەشرەپتە «سۇ ئوغرىسىنى جازالاش» نامىدىكى بىر ئويۇندۇر، مەشرەپتىن پايدىلىنىپ باشقىلارنىڭ سۈيىنى ئوغۇرلاپ، ئۆزىنىڭ ئېتىزىغا قۇيىۋالغان ... Read More »

ئاقتۇ تاغ مەشرىپى  قارا قۇرۇم تاغلىرى باغرىدا تارىختىن بۇيان ساقلىنىپ ۋە داۋاملىشىپ كېلىۋاتقان مەدەنىيەت ئەنئەنىلىرىنىڭ يىغىندىسى بولغان تاغ مەشرىپىنىڭ شەكلى خىلمۇ- خىل، مەزمۇنى مول بولۇپ، باشقا رايونلار، تۈزلەڭلىك يېزىلاردىكى مەشرەپ شەكلىگە ئوخشىمايدىغان ئۆزگىچىلىكلەرگە ئىگە. ئاقتۇدا ئۆتكۈزۈلۈپ كېلىۋاتقان «ئوتتۇز ئوغۇل مەشرىپى»،  «توي مەشرىپى» ، «ئوغلاق مەشرىپى» قاتارلىق بارلىق مەشرەپ پائالىيەتلىرى ئومۇملاشتۇرۇلۇپ «تاغ مەشرىپى» دەپ ئاتىلىدۇ. Read More »

ئاش مانتا خۇرۇچى قوينىڭ لوق گۆشى بىر كىلوگرام، قارىمۇچ ئازراق، ئاق ئۇن 500 گرام، ئىلمان سۇ مۇۋاپىق، پىياز 500 گرام، تۇز مۇۋاپىق. ئېتىش ئۇسۇلى 1. خېمىرنى قاتتىق يۇغۇرۇپ، 50 دانە زوۋۇلا ئۈزۈپ، جىلتنى نېپىز قىلىپ ئېچىپ پېتىر مانتا تۈگۈلىدۇ. 2. پولۇنى گۆشلۈك پولۇدەك تەييارلاپ، دەم يېگۈزۈش ۋاقتىدا تۈگۈلگەن مانتىنى پولۇنىڭ ئۈستىگە تىزىپ، پولۇ بىلەن بىللە 25-20 مىنۇت دەملەپ پىشۇرۇلىدۇ. ئالاھىدىلىكى ... Read More »

ئاتۇش چۆپى خۇرۇچى :سېمىز قوي گۆشى بىر كىلوگرام، تۇز مۇۋاپىق مىقداردا، ئاق ئۇن بىر كىلوگرام، قارىمۇچ ئازراق، پىياز ئىككى باش، زەنجىۋىل ئازراق، سامساق بىر باش، كاۋاۋىچىن ئازراق، سەۋزە ئىككى باش، تۇخۇم ئىككى دانە. ئېتىش ئۇسۇلى: 1. قوي گۆشىنى 140 گرام  چوڭلۇقتا توغراپ، سوغۇق سۇغا سېلىپ، زەنجىۋىل، كاۋاۋىچىن بىلەن قوشۇپ پىشۇرۇلىدۇ. گۆش يېرىم پىشقاندا تۇز، سەۋزە سېلىنىدۇ. گۆش ۋە سەۋزە پىشقاندا ... Read More »

ئاتۇش باراۋەت مەشرىپى    باراۋەت مەشىرىپى ئىجاتجان، ئەمگەكچان، ئەقىل-پاراسەتلىك ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ ئۇزاق يىللاردىن داۋاملاشتۇرۇپ كېلىۋاتقان ئەل ئىچى مەشرەپ تۈرلىرىنىڭ بىرى بولۇپ، ئۇزاق تارىخقا ئىگە. بۈگۈنكى كۈنگە كەلگەندە پەقەت ئاتۇشتىلا ساقلىنىپ داۋاملاشتۇرۇپ كەلمەكتە «باراۋەت» سۆزى «باراۋەر» ۋە «ئەت» دېگەن ئىككى سۆزدىن تەشكىل تاپقان. «باراۋەر» سۆزى تەڭلىك، باراۋەرلىكنى كۆرسەتسە، «ئەت» بولسا گۆشنى بىلدۈرىدۇ. بۇ (گۆش تەڭ تەقسىم قىلىنىدۇ) دېگەنلىك بولىدۇ. باراۋەت بىز ... Read More »

  مەشھۇر تىلشۇناس، نەۋايىشۇناس، «تۈركىي تىللار دىۋانى»، «چاھار دىۋان»، «دىۋانى گومىنام»، «قۇتادغۇ بىلىگ» (پەرغانە نۇسخىسى) قاتارلىق كىلاسسىك ئەسەرلەرنىڭ باش مۇھەررىرى ۋە نەشرگە تەييارلىغۇچىسى، «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىنىڭ لوپنور دىيالېكىتى»، «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىنىڭ خوتەن دىيالېكىتى»، «ئەلىشىر نەۋايىنىڭ يېڭىدىن بايقالغان غەزەللىرى» ناملىق كىتابلارنىڭ مۇئەللىپى، «چاغاتاي تىلى توغرىسىدىكى قاراشلىرىمىز»، «مەھمۇد كاشغەرىينىڭ مازىرى ھەققىدە» قاتارلىق ئىلمىي ماقالىلەرنىڭ بىرلەشمە مۇئەللىپى، خەلقئاراغا تونۇلغان داڭلىق تىلشۇناسىمىز ... Read More »