خەلقئارا ئۇيغۇر مەدەنىيەت مەركىزى international Uyghur cultural center

ئۇيغۇرلاردا كېلىن چۈشەنچىسى ئائىلە جەمىئىيەتنىڭ ئەڭ كىچىك ھۈجەيرىسى.ئۇ بەلگىكىك دائىرىدىكى ئۇرۇق–تۇغقانچىلىقتىن قۇرۇلغان ئىجتىمائىي تۇرمۇش بىرلىكى بولۇپ،بۇنداق ئۇرۇق تۇغقانچىلىق مۇ ناسىۋىتى نىكاھ بىلەن قانداشلىق مۇناسىۋىتىگە ئاساسەن پەيدا بولغان.بۇنىڭدىن كۆرۈشكە بولىدۇكى،نىكاھ ئائىلىنى بارلىققا كەلتۈرۈشنىڭ ئالدىنقى شەرتى.دېمەك،نىكاھ ئارقىلىق بارلىققا كەلگەن ئورتاق گەۋدىدىن ئائىلە جەمەتى بارلىققا كېلىدۇ. ‹‹ كېلىن ››سۆزىمۇ مۇشۇ ئائىلە جەمەتى ئىچىدىكى بىر مۇھىم سۆز بولۇپ،ئۇ گەرچە ‹‹ ئانا ››دېگەن سۆزدەك ئۇلۇغ،‹‹ ... Read More »

ياركەنت خانلىقى دەۋرىدىكى جەمئىيەت ئەنۋەر بايتۇر، خەيرىنىسا سىدىق ياركەنت خانلىقى بولسا چاغاتاي ئەۋلادى تەرىپىدىن ھۆكۈمرانلىق قىلىنغان ئەڭ ئاخىرقى خانلىق بولۇپ، جەمئىيەت تەرەققىياتى سەۋىيىسىدىن قارىغاندا، چاغاتايلار تارىخىدا يۈكسەكدەرىجىدە راۋاجلانغان بىر خانلىق ئىدى. بۇ چاغدا چاغاتاي ئەۋلادى ۋە ئۇنىڭتەركىبىدىكى دوغلات ھەم بىر بۆلۈك جوراس قاتارلىق بىر مۇنچە موڭغۇل قەبىلىلىرى تامامەن دېگۈدەك ئۇيغۇرلاشقان ۋە مۇسۇلمانلاشقان بولۇپ، ياركەنت خانلىقى دەۋرىدىكىجەمئىيەت دەل ئەنە شۇ ئۇيغۇر ... Read More »

ئۆرۈپ -ئادەت بىر مىللەتنى تۇتۇپ تۇردىغان ئەڭ مۇھىم ئامىللارنىڭ بىرى.شۇنداقلا ئۇ بەزىدە ھەل قىلغۇچ رول ئوينايدۇ.ئۆرۈپ ئادەتنىڭ بىر مىللەتنى يەنە بىر مىللەتتىن پەرىقلەندۈرۈپ تۇرشىدىكى ئاسلىماتسىيەدىن ساقلاپ قىلىشتىكى رولىنى بىز ،مانجۇ ۋە تۇڭگان قاتارلىق مىللەتلەرنى ياخشىراق كۈزەتسەكلا ئۆرۈپ ئادەتنىڭ نەقەدەر مۇھىم ئىكەنلىگىنى تونۇپ يىتەلەيمىز. ئۇيغۇرلارنىڭ مەدەنىيەت قاتلىمىدىكى مەزمۇنلار ،ئۇزاق مەزگىللىك تارىخى تەرەققىياتنىڭ مەھسۇلى .شانلىق مەدەنىيتىمىزنىڭ ئىجادچىسى بولغان تۆھپىكار ئەجداتلىرىمىز تارىخىتىن بۇيان ... Read More »

   قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى ئۇيغۇرلار قىرغىزىستاندىكى نوپۇسى بىر قەدەر كۆپ ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ بىرى. قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى بۇ دۆلەت تارىخىدا ناھايىتى ئۇزۇن تەرەققىيات جەريانىنى بېسىپ ئۆتتى.   قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى چار رۇسىيە، سوۋېت ئىتتىپاقى ۋە ھازىرقى مۇستەقىللىق دەۋرلىرىدىن ئىبارەت ئۇزۇن مۇساپىنى باشتىن كەچۈردى. قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى بىر پۈتۈن ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ بىر قىسىمى سۈپىتىدە ئۆز تىلى، مەدەنىيىتى، ئۆرپ-ئادەتلىرىنى ساقلىغان بولۇپ، نوپۇس جەھەتتىكى ئازلىقى ۋە تارقاقلىقى تۈپەيلىدىن  ... Read More »

ئۇيـغۇرلارنىـڭ ھـېيت-بايـرام ئادەتـلىرى ئۇيغۇرلار ئارىسىغا ئىسلام دىنى تارقالغاندىن كىيىن، بۇ دىنغا مۇناسىۋەتلىك بىر مۇنچە بايراملار بارلىققا كەلدى. رۇزا ھېيىت ۋە قۇربان ھېيىت شۇنىڭ جۇملىسىدىندۇر. بۇ بايراملارنىڭ دىنى تۇسى ئاستا- ئاستا ئاجىزلاپ، بۇگۇنكى كۈنگە كەلگەندە ئەنئەنىۋى مىللى بايرامغا ئايلىنىپ كەتتى. زامانلارنىڭ ئۇتۇشى بىلەن بۇ بايراملارغا دائىر بىر مۇنچە ئادەت قائىدە يۇسۇنلار شەكىللەنگەن. قۇربان ھېيىت يېقىنلاپ قالغانلىقتىن قۇربان ھېيىتتىن باشلايلى. قۇربان ھېيىت- ... Read More »

يېڭىسار پىچىقى  پىچاق قەدىمدىن تارتىپ ئۇيغۇرلارنىڭ ئەنئەنىۋى ئادىتىدە يىگىتلەر كېچە – كۈندۈز يېنىدىن ئايرىمايدىغان “قورال” بولۇپ كەلگەن، ھەتتا ئۇيغۇرلارنىڭ بېلىنى بەلباغ بىلەن باغلاش ئادىتىمۇ پىچاقنى يانغا ئېسىش ئىھتىياجىدىن كىلىپ چىققان. قىسىقىسى، پىچاقنى ئۇلۇغلاش ۋە ئۇنى يانغا ئېسىپ يۈرۈش، پىچاقنى ئەرلىك جاسارىتىنىڭ مۇھىم بەلگىسى دەپ بىلىش، ئۇيغۇرلارنىڭ مۇھىم ئەنئەنىسى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. شۇ سەۋەپتىن، بالىنى تۈنجى قېتىم بۆشۈككە سالغاندا، ئەگەر ئوغۇل بالا ... Read More »

يېقىنقى زامان ئۇيغۇر تىلى دەۋرى (چاغىتاي ئۇيغۇر تىلى دەۋرى)  بۇ دەۋر مىلادىيە 13 ‏- ئەسىرنىڭ كېيىنكى يېرىمىدىن 19 ‏- ئەسىرنىڭ ئاخىرغىچە بولغان دەۋرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. چاغىتاي تىلى دەۋرى ئۈچ باسقۇچقا بۆلۈنىدۇ؛ بىرىنچى باسقۇچ دەسلەپكى چاغىتاي تىلى دەۋرى بولۇپ، بۇ باسقۇچ مىلادىيە 13 ‏- ئەسىرنىڭ كېيىنكى يېرىمىدىن 15 ‏- ئەسىرنىڭ ئوتتۇرىلىرىغىچە بولغان دەۋرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇ چاغىتاي تىلىنىڭ شەكىللىنىش ... Read More »

 . ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪدەپ – ﺋﻪﺧلاق ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪا ﺋﻪﺟﺪادﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﻪزەﻟﺪﯨﻦ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﻗﯘرۇش، ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﻣﻪدەﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﻳﺎرﯨﺘﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎرەت ﮔﯜزەل ﺋﻪﻧﺌﻪﻧﯩﮕﻪ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﻪﮬﻤﯩﻴﻪت ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪن. ﺋﯘلار ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﺋﻪزاﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪدەپ – ﺋﻪﺧلاﻗﻠﯩﻖ، ﭘﻪزﯨﻠﻪﺗﻠﯩﻚ، ﻗﺎﺋﯩﺪە – ﻳﻮﺳﯘﻧﻠﯘق ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻨﻰ ﺗﯜرﻟﯜك ﻛﻪﺳﯩﭗ، ﮬﻪر ﺧﯩﻞ ﺋﯩﺸلارﻧﯩﯔ راۋاج ﺗﯧﭙﯩﺸﯩﻐﺎ، ﺑﯩﺮ ﭘﯜﺗﯜن ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻨﯩﯔ، ﺷﯘﻧﺪاﻗلا ﺑﺎرﻟﯩﻖ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﺋﻪزاﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺑﺮۇي – ﺋﯩﻨﺎۋﯨﺘﻰ، ﺑﻪﺧﺖ – ﺗﻪﻟﯩﻴﻰ، ﻗﯘت – ﺋﺎﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻐﺎن؛ ﺋﻪدەپ – ﺋﻪﺧلاﻗﻠﯩﻖ، ﻗﺎﺋﯩﺪە – ... Read More »

يەكەن كاچۇڭ مەشرىپى  « كاچۇڭ مەشرىپى » قارا قۇرۇم باغرىدىكى ئۇيغۇرلار ئەسىر- ئەسىرلەردىن بۇيان قانماي ئويناپ كېلىۋاتقان تىرىك، ئەنئەنىۋىي سەنئەت مىراسىدۇ.  بىر يۈز بەش نەغمە، ئىككى مىڭ بىر يۈز مىسرانى ئۆز ئىچىگە ئالغان توققۇز يۈرۈش چوڭ ھەجىملىك مۇزىكىلىق بىرىكمە گەۋدىدىن تەركىب تاپقان كاچۇڭ مەشرەپ مۇقاملىرىنىڭ شاش، مەردانە تەلقىنلىرىدىن ھېلىمۇ « ئات ئۈستى مەدەنىيىتى » دەۋرىدىكى يىراق قەدىمقى ئەجداتلىرىمىزنىڭ ھىدى كېلىدۇ. ... Read More »

ياغلىق توقاچ ئاق ئۇن تۆت كىلوگرام، خېمىرتۇرۇچ 70 گرام، سۈت بىر يېرىم كىلوگرام، قۇيرۇق ياغ 70 گرام، سۇ يېغى (قوي يېغى ئىشلەتسىمۇ بولىدۇ) 500 گرام، تۇز مۇۋاپىق مىقداردا. 1. ئىسسىق سۈتكە تۇز قۇيىمىز. خېمىرتۇرۇچنى يۇمشىتىمىز. ئۇلارنى ئۇنغا سېلىپ ۋە داغلانغان سۇ يېغىنى قۇيۇپ يۇغۇرىمىز. خېمىر بولغاندىن كېيىن 175 گراملىقتىن زوۋۇلا ئۈزۈپ، گىرۋىكىنى قېلىنراق، ئوتتۇرىسىنى نېپىزراق قىلىپ توقاچ ياساپ، گىرۋىكىگە پىچاق ... Read More »