خەلقئارا ئۇيغۇر مەدەنىيەت مەركىزى international Uyghur cultural center

يېقىنقى زامان ئۇيغۇر تىلى دەۋرى (چاغىتاي ئۇيغۇر تىلى دەۋرى)  بۇ دەۋر مىلادىيە 13 ‏- ئەسىرنىڭ كېيىنكى يېرىمىدىن 19 ‏- ئەسىرنىڭ ئاخىرغىچە بولغان دەۋرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. چاغىتاي تىلى دەۋرى ئۈچ باسقۇچقا بۆلۈنىدۇ؛ بىرىنچى باسقۇچ دەسلەپكى چاغىتاي تىلى دەۋرى بولۇپ، بۇ باسقۇچ مىلادىيە 13 ‏- ئەسىرنىڭ كېيىنكى يېرىمىدىن 15 ‏- ئەسىرنىڭ ئوتتۇرىلىرىغىچە بولغان دەۋرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇ چاغىتاي تىلىنىڭ شەكىللىنىش ... Read More »

ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلى دەۋرى ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلى 19 ‏- ئەسىرنىڭ ئاخىرلىرىدىن باشلاپ شەكىللىنىشكە باشلىغان. ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلى ئورخۇن دەۋرى ئۇيغۇر تىلى، ئوتتۇرا ئەسىر ئۇيغۇر تىلى ۋە چاغىتاي تىلىنىڭ ئېسىل ئەنئەنىلىرىگە ۋارىسلىق قىلغان، تىل تاۋۇشلىرى، لۇغەت تەركىبى ۋە گرامماتىكىلىك قۇرۇلۇشى جەھەتتىن تەدرىجىي پىشىپ يېتىلگەن ئۇيغۇر ئەدەبىي تىلىنى كۆرسىتىدۇ.   Read More »

    1. قەدىمقى زامان ئۇيغۇر تىلى دەۋرى(ئورخۇن دەۋرى ئۇيغۇر تىلى)   قەدىمقى زامان ئۇيغۇر تىلى يەنى ئورخۇن دەۋرى ئۇيغۇر تىلى 9 ‏- ئەسىرلەردە ئورخۇن ۋە يېنسەي دەريالىرى ئەتراپىدا ئورنىتىلغان مەڭگۈ تاشلاردا ۋە تۇرپاندىن تېپىلغان بىر قىسىم يازما يادىكارلىقلاردا ئورخۇن يېزىقى بىلەن ئىپادىلەنگەن يازما ئەدەبىي تىلنى كۆرسىتىدۇ. بۇ يېزىقتا خاتىرىلەنگەن يازما يادىكارلىقلاردىن تۇنيۇقۇق مەڭگۈ تېشى، بىلگە قاغان مەڭگۈ تېشى، كۆلتېكىن مەڭگۈ ... Read More »

ئۇيغۇر تىلىنىڭ قىسقىچە تارىخى  ئۇيغۇر تىلى ئالتاي تىللىرى سىستېمسى شەرقىي تۈركىي تىللارغا كىرىدۇ.  ئۇيغۇر تىلى ناھايىتى ئۇزۇن تارىخقا ئىگە بولۇپ، ئۇ ئۇيغۇر خەلقىنىڭ سىياسىي، ئىجتىمائىي، پەن-مەدەنىيەت تارىخىدا ئاجايىپ رول ئوينىغان. ئۇيغۇر تىلىنىڭ تەرەققىيات دەۋرىنى ئۇيغۇر يېزىق تىلىنىڭ تارىخىغا ئاساسەن قەدىمكى زامان ئۇيغۇر تىلى دەۋرى(ئورخۇن دەۋرى ئۇيغۇر تىلى)، ئوتتۇرا ئەسىر ئۇيغۇر تىلى دەۋرى، يېقىنقى زامان ئۇيغۇر تىلى دەۋرى (چاغىتاي تىلى دەۋرى) ... Read More »

 ئوتتۇرا ئەسىر ئۇيغۇر تىلى دەۋرى بۇ دەۋر مىلادىيە 10 ‏-، 13 ‏- ئەسىرگىچە بولغان ۋاقىتنى ئۆز ئىچىگە  ئالىدۇ. بۇ دەۋردە ئۇيغۇرلار ئورخۇن-يېنسەي يېزىقى قەدىمقى ئۇيغۇر تىلى يېزىقى ۋە ئەرەب يېزىقلىرىنى قوللانغان. بۇ دەۋردە قارا قۇجۇ ۋە بەشبالىقنى مەركەز قىلغان ئىدىقۇت ئۇيغۇر خانلىقى، قەشقەر ۋە بالاساغۇننى مەركەز قىلغان قاراخانىلار سۇلالىسى مەيدانغا كەلگەن. ئىدىقۇت ئۇيغۇرلىرى بۇددا دىنىغا ئېتىقاد قىلغان، قاراخانىلار سۇلالىسى دائىرسىدە ... Read More »

  مەشھۇر تىلشۇناس، نەۋايىشۇناس، «تۈركىي تىللار دىۋانى»، «چاھار دىۋان»، «دىۋانى گومىنام»، «قۇتادغۇ بىلىگ» (پەرغانە نۇسخىسى) قاتارلىق كىلاسسىك ئەسەرلەرنىڭ باش مۇھەررىرى ۋە نەشرگە تەييارلىغۇچىسى، «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىنىڭ لوپنور دىيالېكىتى»، «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىنىڭ خوتەن دىيالېكىتى»، «ئەلىشىر نەۋايىنىڭ يېڭىدىن بايقالغان غەزەللىرى» ناملىق كىتابلارنىڭ مۇئەللىپى، «چاغاتاي تىلى توغرىسىدىكى قاراشلىرىمىز»، «مەھمۇد كاشغەرىينىڭ مازىرى ھەققىدە» قاتارلىق ئىلمىي ماقالىلەرنىڭ بىرلەشمە مۇئەللىپى، خەلقئاراغا تونۇلغان داڭلىق تىلشۇناسىمىز ... Read More »