بوۋاققا ئىسىم قويۇش تەرتىپىلىرى

بوۋاققا ئىسىم قويۇش تەرتىپىلىرى

پەرزەنت خۇشاللىقى ھەر قانداق ئاتا-ئانا ئۈچۈن چەكسىزدۇر. ئادەتتە كىشىلەر غەم قايغۇسىنى كۆز ياشلىرى بىلەن ئىپادىلىسە، خوشاللىقىنى كۈلكە بىلەن ئىپادىلەيدۇ. بىراق، دەرىجىدىن تاشقىرى خوشاللىقنىمۇ كۆز ياشلىرى بىلەن ئىپادىلەپ،ئاللاھقا تەشەككۈر ئېيتىدۇ. پەرزەنت خوشاللىقى مۇشۇلار قاتارىدىن بولۇپ، ھەرقانداق رەھىمسىز،تاش يۈرەك ئاتا-ئانىمۇ بۇنداق خوشاللىقنىڭ سىرتىدا ئەمەس. چۈنكى ئاتا-ئانىنىڭ ئەڭ چوڭ ئارزۇسى- ئۆزلىرىنىڭ ئىز باسارى بار بولسا، ئۆزلىرى ئاچ-زار، يىلىڭ بولسىمۇ پەرزەنتىنىڭ غېمىنى يەپ مەڭگۈ مىننەتسىز قۇلدەك ئىشلەپ پەرزەنتىلىرىنى تەربىيلەش، قاتارغا قوشۇش ۋە جەميەت ئۈچۈن ياراملىق ئادەم قىلىپ تەربىيلەش ئۈچۈن تىرىشىدۇ، ھەمدە چەكلىك ئۆمرىدە ئەمەلگە ئاشۇرالمىغان ئارزۇ-ئارمانلىرىنى ئۆزىنىڭ مىراسخورى بولغان، پەرزەنتىنىڭ ئەمەلگە ئاشۇرۇشى ئۈچۈن ئۇنى ياراملىق ئەۋلاتلاردىن قىلىشقا پۈتۈن كۈچى بىلەن تىرىشىدۇ.

چۈنكى، ھەقىقىي بىلىمدىن خەۋەرسىز بۇ ئاتا-ئانا قىممەتلىك ئۆيۇن-تاماشا،ھاۋايى-ھەۋەس بىلەن ئۆتكۈزۈپ ئەقىل-ھوشىنى تاپقاندا بەللىرىنىڭ مۈكچۈيۈپ ئۆمرىنىڭ بىر يەرگە بېرىپ قالغانلىقىنى ھېس قىلىپ چۆچۈپ كېتىدۇ-دە سەۋەبىنىڭ نىمە ئىكەنلىكىنى ئىزدەشكە باشلايدۇ. ئاخىرى سەۋەبىنى تاپىدۇ. ئۇ بولسىمۇ تەربىيسىلىك ۋە بىلىمسىلىك! ئەمدى قانداق قىلىش كېرەك؟ ئۇبىردىن-بىر ئۈمىدىنى پەرزەنتىگە باغلايدۇ. ئۇ تەربىيە ۋە بىلىمنىڭ ئىنساننى بۇ دۇنيادا ھەقىقىي بەخىتكە ئېرىشتۇردىغانلىقنى تۇنۇپ يېتىدۇ. چۈنكى ئۇ ئاللاھ تائالاھنىڭ: ئىنسان پەقەت تىرىشقان نەرسسىگە ئېرىشەلەيدۇ. ئۇنىڭ تىرىشچانلىقىنىڭ نەتىجىسى پات ئارىدا كۆرىلىدۇ.ئاندىن تۇلۇق مۇكاپات (ياكى) جازا بېرىلىدۇ.; (سۈرە نەجم 39-.41-ئايەتلەر) نىداسىدىن ئىبارەت پارلاق يولىنى تۇنىۋالدى.
يېڭى ھاياتلىق دۇنياغا كۆز ئاچقاندىن كېيىن ئالدى بىلەن ئاتا-ئانىنىڭ دۇچ كېلىدىغىنى قايسى ئىسىمنى قويۇش، قايسى تەرتىپ بىلەن قويۇش مەسلىسىدۇر. قويۇلدىغان ئىسىم قۇلاققا يىقىملىق بولغاندىن سىرت، مەنىسىنىڭ ياخشى بولىشى ئالدىنقى شەرت قىلىندۇ.
بۇ ھەقتە پەيغەمبىرىمىز ;سىلەر قىيامەت كۈنى ئۆزەڭلار ۋە ئاتا-ئاناڭلارنىڭ ئىسمى بىلەن چاقىرسىلەر. شۇڭا، ئىسىملارنى ياخشى قويۇڭلار; دېگەن(سۇنەنۇ ئەبى داۋۇتتىن).
تۆۋەندە ئىسىم قويۇش ۋە ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك مەسىللەرنى قىسقىچە چۇشەندۇرىمىز:
1. بوۋاق تۇغۇلغاندا خوش-خەۋەر يەتكۈزۈش ھەم مۇبارەكلەش
خەلىقىمىزنىڭ ئەنئەنىلىرىدىن بىرى بۇۋاق تۇغۇلغاندا خوش-خەۋەر يەتكۈزۈش ۋە مۇبارەكلەش. ئەگەر بىرىنىڭ ئايالىنىڭ يەڭگىگەنلىكىنىدىن خەۋەر تاپقان كىشى ھامان ئۇ كىشىگە خوش-خەېەر يەتكۈزۈشگە ئالدىرايدۇ.بۇ،ئۇ كىشىگە خۇرسەنلىك ئاتا قىلش بىلەن بىرگە ئۇ كىشى بىلەن شۇنداقلا ، ئائىلىلەر ئارا دوسلۇق مۇناسىۋىتىنىڭ كۈچىيىشىگە پايدىلىق .ئەگەر كېيىن خەۋەر تىپىپ قالسا ،ئەر-ئايالنى مۇبارەكلەيدۇ.بۇۋاققا ئاللاھتىن ئۇزۇن ئۆمۈر،ئنىساپ-تەۋپىق.بەخىت-سائادەت تىلەپ خوشاللىقىنى بۇلدۇردۇ.چۈنكى،بۇھەقتە مۇنۇ ئايەت بار.;بىز ئۇنىڭغا(ئىبراھىمنىڭ ئايالى سارەگە) ئىسھاق (ئىسىملى) بالىسىنىڭ بولىدىغانلىقى بىلەن ۋە ئىسھاقتىن كېيى كىلىدىغان يەئقۇب (ئىسىملىك نەۋرىسى بولىدىغانلىقى)بىلەن خوش بىشارەت بەردۇق;(سۈرە ھۇد 71-ئايەت)
بۇۋاق تۇغۇلغان ھامان( كىم بولسا بولىۋېرىدۇ) قۇلىقىغا ئەزان ئېيتىلىدۇ.
ئەبۇ رافئئ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دېگەن: مەن پاتىمە رەزىيەللاھۇ ئەنھا ئوغلى ھەسەن ئىبنى ئەلىنى تۇغقاندا رەسۇلۇللاھنىڭ ئۇنىڭ قۇلىقىغا ئەزان(نامازدا ئېيتىلدىغان) ئېتتقانلىقىنى كۆرگەن.(جامىئۇت تىرمىزىي،سۈنەنۇ ئەبى داۋۇد تىن)
ئىبنى ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دېگەن:پەيغەمبىرىمىز نەۋىرسى ھەسەن رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ تۇغۇلغان كۈنى ئۇنىڭ ئوڭ قۇلىقىغا ئەزان، سول قۇلىقىغا تەكبىر ئېتقان (شۇئەبۇلئىماندىن).
2.ئېغىزلاندۇرۇش
;ئېغىزلاندۇرۇش; دېگىنىمىز. چاينالغان نەرسىنى بۇۋاقنىڭ ئاغىزىغا سېلىپ ئاغزىنى ھەرىكەتلەندۇرۈش دېگەنلىكتۇر. بۇۋاق شۇ نەرسىنى يۇتقىچە ئۇنى ئوڭ-سولغا ئاستا-ئاستا ھەرىكەتلەندۇرۇپ تۇرۇشتۇر. بۇنىڭ ھېكمىتى،شۇكى بۇ ئارقىلىق بالىنىڭ ئېغىز بوشلۇقى تىل ھەركىتى ئارقىلىق كۈچلىندۇ.شۇنىڭ بىلەن ئانىسىنى ئىمىشتە قىينالماي ياخشى ئېمەلەيدۇ. بۇۋاقنى ئېغىزلاندۇرغاندا ئەڭ ياخشىسى سالىھ،تەقۋا كىشىنىڭ ئېغىزلاندۇرغىنى ياخشى. بۇھەقتە مۇنداق ھەدىس شەرىق بار:ئەبۇ مۇسا رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دېگەن:مىنىڭ پەرزەنتىم تۇغۇلغاندا،ئۇنى پەيغەمبىرىمىزنىڭ يىنىغا ئېلىپ باردىم،پەيغەمبىرىمىز ئۇنىڭغا ئىبراھىم دەپ ئىسىم قويۇپ بولۇپ،خورما بىلەن ئېغىزلاندۇردى ۋە ئۇ بالا ئۈچۈن بەركەت تىلەپ دۇئا قىلدى(سەھىھۇلبۇخارىي،سەھىھۇلمۇسلىم ۋە مۇسنەدۇ ئەھمەدتىن)
3.بۇۋاققا ئىسىم قويۇش؛
بۇۋاق يەتىنچى كۈنى ئىسىم قويۇلدۇ.(تۇغۇلغان كۈنى ئىسىم قويۇلمىغان بولسا)
پەيغەمبىرىمىز :،بارلىق تۇغۇلغان بۇۋاق ئەققىسىگە گۆرە قۇيۇلغان.7-كۈنى(قوي)بۇغۇزلىندۇ.ئىسىم قۇيۇلىدۇ.چېچى چۈشۈرۈلىدۇ;(جامىئۇتتىرمىزىي،مۇسنەدۇ ئەھمەد تىن). ;يەنە بىر ھەدىستە:باھارلىق تۇغۇلغان بۇۋاق ئەققىسىگە گۆرە قۇيۇلغان.7-كۈنى قوي بوغۇزلىنىدۇ،چېچى چۈشۈرۈلىدۇ،ئىسىم قۇيۇلدۇ دېيىلگەن.(سۇنەنۇ ئەبى داۋۇد،سۇنەنۇننەسەئىي، سۇنەنۇئىبنى ماجە،مۇسنەدۇ ئەھمەدتىن)
ئىسىم قۇيۇشتا ئادەتتە بىلىملىك،تەقۋا كىشىنى چاقىرتىپ قۇيۇلىدۇ. ئەگەر زۆرۈر بولۇپ قالسا،ئاتىسى ئۆزى قويسىمۇ بولىۋېرىدۇ.ئىسىم قويغۇچى ئىمكانيەتنىڭ يېتىشىچە تاھارەت ئېلىپ ئاندىن ئىسىم قويغان ياخشى. ئىسىم قويغۇچى(بۇۋاق تۇغۇلۇپلا ئىسىم قويماقچى بولسا، بۇۋاقنى قولىغا ئېلىپ،خورمىنى ياكى شۇنىڭدەك تاتلىق يىمەكلىكنى ئاغىزىدىن چايناپ ئاندىن بۇۋاقنىڭ ئاغىزىغا سېلىپ ئېغىزلاندۇرۇپ بولۇپ،ئاندىن ئىسىم قويىدۇ) ئەئۇۋزۇ بىللاھى مىنەششەيتانىررەجىم، بىسمىللاھىر رەھمانىر رەھىيم دەپ بولۇپ ،ئاندىن ئىسىم قويىدۇ.مۇسۇلمان بۇۋاقنىڭ ئىسمى پالانى بولسۇن دەيدۇ.ئاندىن بۇ دۇئانى ئوقۇيدۇ.ئەللاھۇممە بارىك فيھى ۋەلاتەزۇررەھۇ،ئەللەھۇممە ئەئىنھۇ ئەلە زىكرىكە ۋەشۇكرىكە ۋە ھۇسنى ئىبادەتىكە. تەرجىمىسى:ئى ئاللاھ ،بۇۋاققا زىيان زەخمەت يىتىشتىن ساقلاپ ئۇنىڭغا(ئۆمرىگە)بەركەت ئاتا قىلغايسەن،ئى ئاللاھ، بۇۋاقنىڭ سېنى زىكرى قىلشىغا.ساڭا تەشەككۈر ئېيتىشىغا،ئىبادىتىڭنى ياخشى قىلىشىغا ياردەم بەرگەيسەن.
4.بۇۋاقنىڭ ئەقىقىسىنى قىلىش
ئەقىقە دېگەنلىك بۇۋاق تۇغۇلۇپ يەتىتىنچى كۈنى قوي سويۇپ بۇۋاقنى قۇتلۇقلاشتۇر.
بۇ ھەقتە پەيغەمبىرىمىز:بۇۋاقنىڭ ئەقىقىسىنى قىلىپ،ئۇنىڭ ھەققىدە ئاللاھقا ئاتاپ قان ئاققۇزۇڭلار،شۇ ئارقىلىق بۇۋاققا كېلىدىغان ئازارنى يىراق قىلىڭلار;دېگەن.(سەھىھۇلبۇخارىي،جامىئۇت تىرمىزىي،سۇنەنۇ ئەبى داۋۇد،سۇنەنۇ ئىبنى ماجى،مۇسنەدۇ ئەھمەد ۋە سۇنەنۇددارمىدىن)
ۋە يەنە پەيغەمبىرىمىز 7-كۈنى بۇۋاققا ئىسىم قويۇشنى،(شۇ ئارقىلىق) ئازارنى يىراق قىلىشنى ۋە ئەقىقە قىلىشنى بۇيرىدى.(،جامىئۇت تىرمىزىيدىن)
پەيغەمبىرىمىز ئوغۇل پەرزەنگە ئىككى قوي،قىز پەرزەنتكە بىر قوي ئەقىقە قىلىسىمىزنى بۇيرىدى.(،جامىئۇت تىرمىزىي،سۇنەنۇ ئىبنى ماجە دىن)
;پەيغەمبىرىمىز ھەر قانداق بۇۋاق ئەققىسگە گۈرە قويۇلغان.يەتىنچى كۈنى ئەقىقىسى قىلىندۇ،ئىسىم قۇيۇلدۇ(ئەگەر بىرىنچى كۈنى ئىسىم قويۇلمىغان بولسا)، چېچى چۈشۈرۇلدۇ;دېگەن.(،جامىئۇت تىرمىزىي،مۇسنەدۇ ئەھمەد تىن)
پەيغەمبىرىمىز ;ئوغۇل پەرزەنتگە ئىككى قوي،قىز پەرزەنتگە بىر قوي ئەقىقە قىلش كېرەك. سىلەرنى بۇۋاقنىڭ ئوغۇل قىز تۇغۇلۇپ قىلىشى ئەقىقەدىن توسۇو قويمىسۇن دېدى.(،جامىئۇت تىرمىزىي، سۇنەنۇ ئەبى داۋۇد،سۇنەنۇننەسەئىي، سۇنەنۇئىبنى ماجە ۋە مۇسنەديد دارىمىدىن)
بىر قوي ئەقىقە قىلش توغۇرسىدىمۇ مۇنداق ھەدىس بار.پەيغەمبىرىمىز ھەسەن ئىبنى ئەلىينىڭ ئەقىقسى ئۈچۈن بىر قوي ئۆلتۈرگەن.(،جامىئۇت تىرمىزىي دىن)
يۇقىرىقى ھەدىسلەردىن ئوغۇل پەرزەنت ئۈچۈن ئىككى قوي ئەقىقە قىلشنىڭ ئەۋزەللىكى،بىر قوي ئەقىقە قىلسىمۇ بولدىغانلىقى مەلۇم.
ئەقىقە قىىلشنىڭ ۋاقتى توغىرسىدا مۇنداق ھەدىس بار.پەيغەمبىرىمىز ۋە21- كۈنىلىرى ئەقىقىسى قىلىنىپ قوي بۇغۇزلىنىدۇ دېگەن.(سۇنەنۇلبەيھەقى،سۇيۇتىنىڭ جامىئۇسسەغىردىن)
ئەقىقە قىلىندىغان قوي قوشقار بولىشى،ئاقساق،چولاق بولماسلىقى شەرت قىلىندۇ.
ئەقىقە قىلىش بولسا،بۇۋاقنىڭ بۇنىڭدىن كېيىن بېشىغا كېلىدىغان ھەرخىل ئاپەتلەردىن قۇتۇلۇپ قىلىش ئۈچۈن قىدىيە بېرىش بولۇپ،ئىسمائىل ئەلەيھىسىسالامغا كەلگەن ئۆلۈمنى بىر قوچقار قۇربانلىق قىلىش بىلەن قۇتقۇزۇپ قىلىنغانلىقى كۆزدە تۇتۇلغان.قوي بوغۇزلاش تەرتىپى توغۇرسىدا مۇنداق ھەدىس شەرىف بار.پەيغەمبىرىمىز مۇنداق دېگەن ئەقىقىنىڭ قويىنى بۇۋاقنىڭ ئىسمىنى ئاتاپ تۇرۇپ بىسمىللاھى ،ئى ئاللاھ.بۇ قوينى سەن ئۈچۈن سويدۇم،پالانى بۇۋاقنىڭ ئەقىقىسى دەپ بوغۇزلاڭلار دېگەن(سەھىھ ئىبنى ھىببان،مۇسنەدۇ ئەبى يەئلا، سۇنەنۇلبەززار ۋە سۇنەنۇ ئىبنى مۇنزەر دىن)
ئەقىقە قىلغاندا ئۆزى ياخشى كۆرىدىغان دوستلىرىنىڭ ئەقىقە مۇراسىمىغا چاقىرىپ خوشاللىققا ئۇلارنى شېىك قىلسا بولىدۇ.ئۇنىڭدىن باشقا ئەقىقە كۆشىدىن يېقىنلىرىغا،پېقىرلارغا سەدىقە بېرىش كېرەك.چۈنكى،ئۇ مۇراسىم تۆۋندىكى قائىدىگە ئۇيغين زىياپەتلەر قاتارىدا:
1.ئەلقىرا(ئىككى مېھماننىڭ زىياپىتى)
2.تۆھپە (يوقلاپ كىرگەن مېھماننىڭ زىياپىتى)
3.خۇرس(تۇغۇلغان بۇۋاق زىياپىتى)
4.مەئدۇبە(چاي زىياپىتى)
5.ۋەلىمە(توي زىياپىتى)
6.ئەقىقە(بۇۋاق تۇغۇلۇپ يەتتىنىچى كۈنى قوي سۇيۇلدىغان زىياپەت)
7.غەدىرە(خەتنە زىياپىتى)
8.ۋەزىمە(ماتەمدارلارغا بېرىلدىغان تاماق)
9.نەقىئە(سەپەردىن قايتىش زىياپىتى)
10.ۋەكىرە(قۇرۇلۇش پۇتتۇرۇش زىياپىتى)
5.بۇۋاقنىڭ چېچىنى چۈشۈرۈش
پەيغەمبىرىمىز دەۋىردە بۇۋاق تۇغۇلۇپ يەتىتىنچى كۈنى چېچى چۈشۈرۈلۈپ چېچىنىڭ ئېغىرلىقىدا كۈمۈش سەدىقە قىلىناتتى.بۇ توغرىدا مۇنداق ھەدىس شەرف بار.پەيغەمبىرىمىز قىزى پاتىمە رەزىيەللاھۇ ئەنھاغا ئى پاتىمە، ھەسەننىڭ چېچىنى چۈشۈرۈڭ.چاچنىڭ ئېغىرلىقىدا كۆمۈش سەدىقە قىلىڭ دېگەن.(،جامىئۇت تىرمىزىي،مۇۋەتتا مالىكتىن)
بۇنىڭ ھېكمىتى تۆۋەندىكى بىر قانچە تەرەپلەردە كۆرۈلدۇ.
1.تىببى ھىكمەت:چاچنى دەسلەپتە چۈشۈرۈش ئارقىلاق بالنىڭ باش تېرىسىنى كۈچلەندۈرۈش.چاچ چىقىدىغان تۆشۈكچىلەرنى ئېچىش،شۇ ئارقىلىق بالىنىڭ كۆرۈش،پۇراش ۋا ئاڭلاش تۇيغۇلىرىنى يېتىلدۇرۈش قاتارلىقلار.
2.ئىجتىمائىي ھىكمەت:كۈمۈش سەدىقە قىلىش ئارقىلىق كەمبەغەللەرگە ياردەم قىلىش كۆزدە تۇتۇتىلدۇ.شۇنداقلا كىشىلەر ئارسىدا بىر-بىرگە كۆيۈنۈش ۋە رەھىم-شەپقەت قاتارلىقرنىڭ ئاساسى بەرپا بولىدۇ.
بۇۋاقنىڭ ۋېۋىنى ئۇ يەر بۇ يەرلىرىنى چۈشۈرۈش ئاللاھ ياخشى كۆرىدىغان ئادىللىق دېگەن ئۆلچەمگە توشمايدۇ.ئىنسان باشقىلارغا ئادىللىق قىلىش بۇيرۇلۇش بىلەن بىرگە،ھەتتا ئۆز بەدىنىدىكى ئەزالارغىمۇ ئادىللىق قىلىشقا بۇيرۇلغان.شۇڭا باشنىڭ بىر قىسمىنى قالدۇرۇپ قويۇش چاچقا قىلىنغان ئادالەتسىزلىك ھېساپلىندۇ.چۈنكى.ھەدىس شەرفتە پەيغەمبىرىمىز كۇكۇلا قويۇشنى چەكلىگەن ئىدى.(سەھىۇلبۇخارىي،سەھىھۇلمۇسلىم،،جامىئۇت تىرمىزىي،سۇنەنۇ ئەبى داۋۇد،سۇنەنۇننەسەئىي،سۇنەنۇ ئىبنى ماجە ۋە مۇسنەدۇ ئەھمەد تىن) يەنەپەيغەمبىرىمىز سايە بىلەن ئاپتاپ ئارسىدا ئولتۇرۇشتىن چەكلىگەن.(سۇنەنۇ ئىبنى ماجەدىن)
پەيغەمبىرىمىز مۇنداق دېگەن سىلەرنىڭ بىرىڭلار ئاياغ كىيسە،ئوڭ پۇتۇدىن باشلىسۇن.ئاياغنى سالماقچى بولسا ،سول پۇتىدىن باشلىسۇن.ئاياغنى ئىككى پۇتىغا بىراقلا كىيسۇن ياكى بىراقلا سېلىۋەتسۇن (سەھىھۇلبۇخارىي،سەھىھۇلمۇسلىم،،جامىئۇت تىرمىزىي،سۇنەنۇ ئەبى داۋۇد،سۇنەنۇ ئىبنى ماجە،مۇسنەدۇ ئەھمەد ۋە مۇۋەتتا مالىكتىن)
بۇنىڭدىكى ھىكمەت شۇكى،ھەربىر مۇسۇلماننىڭ جەميەتتە كۆرۈنۈشى رەتلىك،پاكىزە،باشقىلارغا ياخشى تەسىر بېرىدىغان بىجىرىم ھالەتتە يۈرۈشى تكىتلىندۇ. مالىك ئىبنى نەزلە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دېگەن:مەن رەسۇلۇلاھىنىڭ يىنىدا ئولتۇراتتىم.رەسۇلۇللاھ مىنىڭ كىيمىمىنىڭ كونا-يرتىق ئىكەنلىكنى كۆرۈپ مال-مۈلۈكۈڭ بارمۇ دېدى.مەن:مال-مۈلۈكۈم كۆپ دېدىم.رەسۇلۇللاھ ئەگەر ئاللاھ ساڭا مال-مۈلۈك بەرسە،ئۇنىڭ ئەسىرى كۆرۈلۈشى(كىيىم-كېچىكىڭ ياخشى بولۇشى) كېرەك دېگەن(سۇنەنۇننەسەئىي،سۇنەنۇ ئەبى داۋۇد،مۇسنەدۇ ئەھمەد تىن)
شۇڭا چېچىنىڭ ئۇ يەر بۇ يەرلىرىنىڭ چۈشۈرۈلمەي قىلىشى بۇۋاقنىڭ باشقىلار تەرىپىدىن تازا ياقتۇرۇلماي قېلشىغا سەۋەپ بولۇپ قالىدۇ.
بۇۋاقلارنىڭ چېچى ئۈچۈن تۆۋەندىكى ھەدىستە:پەيغەمبىرىمىز بىر بۇۋاقنىڭ چېچىنىڭ يېرىمىنى چۈشۈرۈپ،يېرىمى چۈشۈرمىگنلىكنى كۆرۈپ ئۇنىڭدىن چەكلىدى.ۋە بۇۋاقىنىڭ چېچىنى پۇتۇنلەي چۈشۈرۈڭلار ياكى پۇتۇنلەي قويۇڭلار دېگەن.(سۇنەنۇننەسەئىدىن)

ياراتقان ئىگەم ھەممىمىزگە ئىنساپ ئاتا قىلغاي.باللىرىنى كۇيۇمچان،ئەقىللىق،ئىمانىنى كامال قىلغاي.

 

مەنبە: شىنجاڭ خەلق نەشىياتى نەشىر قىلغان ئابدۇلئەھەد ئەمىر قۇتلۇقنىڭ 99 ئىسىمنىڭ ئىزاھاتى دېگەن كىتاپتىن