خەلقئارا ئۇيغۇر مەدەنىيەت مەركىزى international Uyghur cultural center
گۇما كىلىياڭ مەشرىپى
شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايونىنىڭ جەنۇبى چېگرىسىغا جايلاشقان قارا قۇم تېغىنىڭ شىمالى يان باغرىدىكى پارچە-پارچە بوستانلىقلاردا ئولتۇراقلىشىپ كەلگەن قارا قۇرۇم ئۇيغۇرلىرى ئۆزگىچە جۇغراپىيلىك مۇھىت ۋە دىھقانچىلىق بىلەن چارۋىچىلىق بىرلەشكەن ئارلاشما ئىگىلىك شەكلىگە ماس ھالدىكى ئۆزگىچە خاسلىققا ئىگە مەدەنىيەت ئەنئەنىسنى ياراتقان. ئاشۇ بوستانلىقلارنىڭ بىرى بولغان گۇما ناھىيسىنىڭ كىلىياڭ يېزىسى تاكى 20-ئەسىرنىڭ ئوتتۇرلىرىغىچە دۇنياغا مەشھۇر قەدىمىي كارۋان يولى لاداخ يولىدىكى مۇھىم بىر ئۆتكەل بولۇپ، نەچچە ئەسىردىن بۇيان دىيارىمىز بىلەن دۇنيانى تۇتاشتۇرغان ھەرخىل باردى-كەلدىلەرگە گۇۋاچى بولۇپ كەلگەن. بۇ يېزىدىكى خەلق سەنئەتكارلىرى ئۆزىنىڭ خاس مەدەنىيەت ئەنئەنىسىگە ئەۋلادمۇ-ئەۋلاد ۋارىسلىق قىلغان، بۇ خىل ئەنئەنە ‹‹كىلىياڭ مەشىرىپى›› دەپ ئاتالغان مەھەللىۋىي ئونىۋىرسال سەنئەت پائالىيتىدە بىر قەدەر مەركەزلىك ھالدا ئىزچىللىشىپ ماڭغان .
20-ئەسىرنىڭ باشلىرىدا گۇما ناھىيسىنىڭ قوشتاغ يېزىسىدا ئۆتكەن شائىر ۋە خەتتات ئىسمائىل ھاجىمنىڭ دالالىشى بىلەن ئۇيغۇر كىلاستسىك ئەدەبىياتنىڭ ئەڭ ئاخىرقى بۈيۈك نامايەندىلىرىدىن بىرى، ئاتاقلىق شائىر ۋە ماھىر تىۋىپ ھۈسەيىنخان تەجەللى قاغىلىقتىن كىلىياڭغا كىلىپ بىر مەزگىل تۇرغان ھەمدە بۇ ئىككى ئەدىبنىڭ يېقىن مۇناسىۋىتى تاكى تەجەللى ۋاپات بولغىچە داۋاملاشقان.
بۇ قېتىم رەتلەپ سۈرەتكە ئېلىنغان ‹‹كىلىياڭ مەشرىپى›› ئەنە شۇ ئىسمائىل ھاجىمنىڭ تەجەللىنىڭ شەرىپىگە ئۆتكۈزگەن بىر قېتىملىق ئائىلە مەشرىپىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئاساسىدا ئىشلەندى. بۇ مەشرەپكە ‹‹كىلىياڭ مەشرىپى›› دەپ ئاتىلىدىغان يۈرۈشلەشكەن ئەلنەغمە، ئۇسۇل، مەشرەپ ئويۇنلىرى خەلق ناخشىلىرى قاتارلىقلار رەتلەپ كىرگۈزۈلدى.