لوپنۇر گۈلخان مەشرىپى
لوپنۇر-ئۇزاق تارىخقا ئىگە قەدىمىي يۇرتلارنىڭ بىرى. لوپنۇر تىلغا ئېلىنسىلا كىشىلەر ئالدى بىلەن دۇنياغا داڭلىق لوپنۇر كۆلى ۋە قەدىمىقى غەربى يۇتقا ھۆكۈم سۈرۈپ ئۆتكەن 36شەھەر دۆلىتىنىڭ بىرى بولغان كىروران خانلىقىنى ئېسىگە ئالىدۇ، لوپنۇرنىڭ ئىجتىمائى تارىخى ۋە جۇغراپىيىلىك ئالاھىدىلىكىمۇ ھازىرقى ئىلىم ساھەسىدىكىلەر ئۈچۈن زور تەتقىقات قىممىتىگە ئىگە.
لوپنۇرلۇقلار تارىختىن ئوت-سۇ قوغلىشىپ ئوۋچىلىق، بېلىقچىلىق، چارۋىچىلىق بىلەن شوغۇللىنىپ كەلگەن بولۇپ ئۆزىگە خاس ئوۋچىلىق، بېلىقچىلىق مەدەنىيىتى ياراتقان. شۇڭلاشقا ئۇلارنىڭ ناخشا-قوشاقلىرىدىمۇ بۇ خىل ھېسسىيات ناھايتى چوڭقۇر گەۋدىلەنگەن. بۇ فىلىم ئوۋدىن زەپەر قۇچۇپ قايتقان ئوۋچىلار دەريا ۋە دەريا-كۆللەردىن كېمە-كېمىلەپ بېلىق تۇتۇپ قايتقان بېلىقچىلار شەرپىگە ئۆتكۈزۈلدى. بۇ يەردە شۇنى تەكىتلەپ ئۆتۈشكە ئەرزىيدىكى مەشرەپنىڭ ئەينەن، جانلىق بولۇشى ئۈچۈن شۇ يۇرتتىى كونا ئوۋچىلار، بېلىقچىلار شۇنداقلا كونا مەشرەپ ئويناپ كەلگەن خەلق ئارتىسلىرى مەشرەپكە ئاكتىپلىق بىلەن قاتناشتۇرۇلدى.